Asla umudunu kaybetme. Çünkü umudunu kaybettiğinde, geriye hiç bir şeyin kalmaz."

Profesör Curt Richter¹ 1950'li yıllarda Harvard Üniversitesinde ne kadar dayanabileceklerini kontrol etmek fareler üzerinde bir dizi deney² yapıyor.

12 evcil fareyi içinden çıkamayacakları suyla dolu kovalara bırakıyor ve gözlemliyor. Farelerden bazıları suyun üzerinde yüzmeye çalışırken bazılarının kovanın diplerini araştırdığını gözlemliyor. Farelerden bazıları kısa sürede pes edip boğulurken bir kaçının uzun süre yüzerek kurtarılmayı beklediğini farkediyor ve deneyi geliştiriyor. İkinci deneyinde evcil olmayan 34 vahşi fareyi aynı düzeneğe koyarak gözlemleyen profesör bu kez daha erken pes ettiklerini görüyor. (Deney acımasızca, katılıyorum.)

"Bir insanı korku öldürür, şüphe yaşatır, cesaret ise başarıya götürür."

Son kez düzeneği geliştirerek yeni vahşi fareleri düzeneğe yerleştirip tekrar gözlemliyor. Fareler pes edip boğulma emaresi gösterdiği anda kovadan kurtarılarak bir müddet dışarıda bekletiliyor. Kurtarılan fareler düzeneğe tekrar konulduğunda ilginç bir şekilde 60 saate kadar kurtarılmak için yüzmeye devam ettiğini görüyor. Kurtarılma ümidinin bu kadar güçlü bir duygu olması çok ilginç.

Dayanıklılık ve umudun gücü!

Eğer umut, yorgun fareleri bu kadar uzun süre suda tutabiliyorsa, umudunu kaybetmeyen insan nelere dayanmaz ki? Aynı deney insanlar üzerinde tabii ki yapılmadı, fakat umudun insan hayatı için ne kadar önemli olduğunu öğrenmek için insan öldürmemize gerek yok.

İnsan pes etmediği sürece daha güçlüdür...

Asla umudunu kaybetme sözünü kitap satırlarının dışında bir filmin Türkçe çevirisinde ilk kez okumuştum. Orjinal adı The Pursuit of Happyness³ (Mutluluk Arayışı) olan bu filmin Türkçe adı daha uygun düşmüş. Hayatımda önemli bir yere sahip olan bu film şarkılarından tanıdığım Will Smith'in baş rolde oynadığı, Wall Street'te bir dönem yaşamış ve şimdilerde küçük çapta bir servete sahip olan Chris Gardner'ın hayatını anlatıyor.

Ekonomimizin sekteye uğradığı bir dönemi geride bırakırken küçük çapta bir servet hayali kuran dostlarımın umutlarını kaybetmemelerini, (izlemeyen dostlarıma filmi izlemelerini, izleyen dostlarıma da) motivasyonu yüksekte tutmanın hayati öneme sahip olduğunu hatırlatırım.

Bu arada bir kaç aydır üretici fiyat endeksi⁴ ile tüketici fiyat endeksi arasında iki kat fark varmış.⁵ Bu şu demek oluyor. Fiyat artışları tüketiciye tam yansıtılmadı. Hizmet sektörünün en önemli motivasyonu alın teri karşılığında kazanılan para olduğu için alın terinizin değerlemesini iyi hesaplamanızı tavsiye eder, kullandığınız malzemelerin güncel fiyatlarını sorarak tekrar maliyet hesabı yapmanızı öneririm.

Kaybetmeyeceğiniz umutla dolu günler dilerim.

1. Curt Paul Richter (20 Şubat 1894 - 21 Aralık 1988) Biyolog, Psikobiyolog ve Genetikçi.

2. https://worldofwork.io/2019/07/drowning-rats-psychology-experiments/

3. https://www.netflix.com/watch/70044605

4. https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Istatistikler/Enflasyon+Verileri/Uretici+Fiyatlari

5. https://www.mahfiegilmez.com/2021/04/enflasyon-orannn-inandrclg-sorunu.html