Bundan iki yıl önce İzmir ziyaretimde rahmetlik Şakir Akyüz halının hayati öneme sahip bir fonksiyonundan söz etmişti. Organik lifli el dokuma halıyı göstererek "Şu halılar evdeki tozu filtre ediyor biliyor musun?" demişti. Nasıl oluyor? diye sordum. "Halı yüzeyine havada uçuşan tozları mıknatıs gibi çekiyor. İstersen evindeki halının arkasını kaldır bak. Tüm kullanılmış halıların altı tozludur." diye cevap verdi.
Gerçekten de statik elektriklenmeden dolayı halı havları havada uçuşan ne varsa üzerine çekiyordu.
Pamuk Jüdlü Yün Halı
(40 Kat Büyütülmüş)
Halıyı bu yönü ile hiç düşünmemiştim. Tamam halı evde yaşlı ve hastaların sakatlanmalarına engel oluyor. Halı iyi bir ısı ve ses yalıtım eşyasıdır. Ev ahalisinin ve özellikle çocukların üşümesine engel olur. Halı çok şahane bir üründür. Bunlar güzel özellikler. Dikkatinizi çekerim. Son yıllarda ortaya çıkan ölümcül hastalıkların çoğu hava yolu ile bulaşıyor. Halının havayı filtre edebilmesi sizce de çok harika bir özellik değil mi?
Türklerin ilk icadı yoğurt mudur, halı mıdır bilmiyoruz. Fakat halının yaşadığımız uzay ve teknoloji çağında bu yaraya derman olması gerçekten inanılmaz.
Bir Halının Yandan Görünümü
(14 Kat Büyütülmüş)
Bundan 45 yıl önce İsveç'te iki doktorun iddiasıyla alerjik reaksyonlara neden olduğu gerekçesi ile halı kullanımı yasaklanmış.* Yasakla birlikte toplam zemin kaplama pazarında halının oranı %40'tan 1992'ye gelindiğinde %2'ye kadar gerilemiş. O yıllarda yandaki grafikte görüldüğü üzere İsveç'te alerjik reaksiyonlarda meydana gelen artış halının tekrar kullanılması gerektiği sonucunu ortaya çıkarmıştır. Bu araştırma CRI (Halı ve Kilim Enstitüsü) tarafından yayınlanmıştır. Asıl işi halı ticaretini desteklemek olan bir enstitünün bu araştırmayı yayınlamış olması belki yanıltıcı gelebilir. Fakat daha sonra 2010 yılında Airmid Healtgroup tarafından başlatılan deney** halı kullanımının astım ve alerjik hastalıklar için bırakın dezavantajı, halısız yüzeylere göre daha avantajlı olduğunu ortaya koymuştur. Temizlenmesine rağmen halılı yüzeylerin sert zeminlere oranla astım nöbetlerini ve alerji bulaşma riskini azalttığı kanıtlanmıştır.
Halı Yasağından Sonra
Alerjik Reaksiyonda Yaşanan
Büyüme Grafiği
İsveç 1975 - 1990***
İki yıl önce Şakir abinin söylediğini, İsveçli doktorlar o yıllarda bilseydi bir çok insan bu hastalığa yakalanmayacaktı. Tabi yeterli temizlik yapılmadığında halılı veya halısız yüzey farketmez, risk altında olursunuz.
Sağlıklı günler dilerim.
Not: Bilinen ilk halıyı (Pazırık M.Ö. 300) Türklerin icad ettiğini ve kullandığını biliyoruz. Bilinen ilk düğümlü halı 2.300 yıl önce 189cm x 200cm ebatında 1.250.000 adet ilmek ile dokunmuş Pazırık halısıdır. Sibirya'da Pazırık bölgesinde bulunan anıt mezarlardan çıkarılmıştır. Leningrad Ermitaj müzesinde teşhir edilmektedir.****
* https://pureclean.com.au/2019/08/30/carpet-the-ultimate-filter-for-your-home/
** https://www.airmidhealthgroup.com/resources-at-airmidhealthgroup/news/712-airmid-healthgroup-reveals-up-to-97-allergen-reduction-in-carpets-and-furnishings.html
*** https://carpet-rug.org/downloads/clearing-the-air-about-clean-carpet/
